„Sveitarlimir og örsnauðir aumingjar“ Bág kjör íbúa í Snæfellsnessýslu um miðbik 19. aldar og ástæður þeirra

Viðfangsefni ritgerðarinnar eru bág kjör íbúa í Snæfellsnessýslu um miðbik 19. aldar og ástæður þeirra. 7. áratugur 19. aldar reyndist sýslunni afar erfiður og sóttu hreppar hennar um kornlán frá yfirvöldum til þess að koma í veg fyrir hungursneið. Þrátt fyrir gjöful fiskimið og allsnægtarland sem hentaði vel til búskaparhátta þótti ástandið vera með því verra á landinu. Markmið þessarar ritgerðar er að leita skýringa á því hvers vegna kjör íbúa í Snæfellsnessýslu voru svo bág um miðja öldina og hvers vegna framfarir urðu svo litlar eins og raun bar vitni. Sjávarútvegurinn, sem hafði verið undirstaða atvinnulífs á Snæfellsnesi frá landnámi, hnignaði undir lok 18. aldar og umfang hans fór lækkandi eftir því sem leið á 19. öldina. Íbúar sýslunnar brugðust ekki við breyttum aðstæðum heldur héldu sama striki og treystu aðallega á fiskveiðar. Búskaparhættir sátu á hakanum og því var landbúnaðurinn í sýslunni á lágu stigi. Eignarhald jarða í sýslunni var óhagstætt auk þess sem slæm verslunarkjör gerðu íbúum erfitt fyrir. Ófrelsi íbúa gagnvart landeigendum og kaupmönnum hindraði framtakssemi og kom í veg fyrir framfarir í sýslunni. Samfélagið var of einhæft og þegar harðindi skullu á með minnkandi sjávarafla í kjölfarið höfðu íbúar á Snæfellsnesi lítið sem ekkert á milli handanna og hungurdauði blasti við